Luisteroefening

B

Hij luistert wel naar de mensen!

A

Luisteren, vind jij dat luisteren?

B

Nou, hij zegt wel wat andere mensen niet hardop durven zeggen.

A

Ja, maar dat zijn twee verschillende dingen, daar hoef je niet voor te kunnen luisteren.

B

Hoe dat zo, leg me dat eens uit.

A

Komt een man bij de dokter....

B

Hé, je zou me iets uitleggen over luisteren, en nou kom je met zo'n doktersmop.

A

Ja, en als je even luistert, dan wordt dat vanzelf duidelijk.

B

OK, ik luister.

A

Komt dus een man bij de dokter op het spreekuur en die zegt: "Dokter, het gaat steeds slechter met me. Ik kan niets meer doen of ik ben buiten adem. Als ik de trap oploop, moet ik halverwege even rusten om op adem te komen. M'n rikketik gaat dan als een gek tekeer. Ik ben nu eenenvijftig jaar, en volgens een vriend van mij die veel hardloopt heeft mijn hart z'n langste tijd gehad, en is hij aan vervanging toe. Op internet ben ik een verhaal tegengekomen van iemand die ook niets meer kon doen, die elk moment dood neer kon vallen. Die heeft een nieuw hart gekregen, en loopt nu weer rondjes op de atletiekbaan. Dat is nu precies wat ik ook wil. Kijk, ik heb de gegevens van het ziekenhuis in Amerika waar deze man geopereerd is even uitgeprint, dan kunt u makkelijk regelen dat ik daar ook een harttransplantatie kan ondergaan. Het kan me niet schelen wat het moet kosten, maar dit is de beste manier om snel weer alles te kunnen wat ik vroeger ook kon."

B

Dat was het? Daar moet ik nu om lachen?

A

Dat hangt ervan af. Dit is een interactief verhaal, dus jij mag zeggen hoe het verder gaat. Als die dokter goed luistert naar zijn patiënt, en hem respecteert, wat doet hij dan?

B

Ho even. Met de toon waarop jij dat vraagt, lijkt dat op een strikvraag. Het voor de hand liggende antwoord - regelen dat die man in Amerika geopereerd wordt - zal dan wel niet goed zijn.

A

Of het antwoord goed is, mag je zelf bepalen. Met een dergelijke mondige patiënt is het vanuit het oogpunt van de medici misschien nog wel de beste keuze. Die chirurg in Amerika zal er zeker goed aan verdienen, en voor onze huisarts zal er ook nog wel een vette commissie aan vast zitten.

B

Je hebt het nu alleen over de voordelen voor de medici. En de patiënt dan?

A

Die krijgt toch waar die om vroeg? De kans is wel groot dat het resultaat zwaar tegen zal vallen. Het herstellen van een dergelijke operatie is een zwaar en langdurig proces. Daar moet de patiënt ook zelf een enorme inspanning leveren. En vanwege het blijvende risico op afstoting van het nieuwe hart blijft de patiënt permanent onder medische controle staan en moet hij wellicht levenslang medicijnen slikken. Dus ook weer extra inkomsten voor de doktoren.

B

Ja, als je, zoals hij, verwacht dat anderen, in dit geval de chirurg, het voor je oplossen, dan zal dat zeker tegenvallen. Maar zo makkelijk is zo'n operatie toch niet te regelen?

A

Nee, daar komt heel wat voor kijken. Veel instanties hebben daar wat over te zeggen. De huisarts kan dat niet samen met de chirurg even regelen.

B

Dus als die huisarts dat toch probeert, is de kans groot dat het niet doorgaat. Zal de patiënt niet blij mee zijn.

A

Dat kon nog best eens meevallen. Als de huisarts de patiënt bezweert dat hij zijn uiterste best zal doen om een dergelijke operatie te regelen, hem dan een flink aantal maanden laat wachten, om dan te vertellen dat het niet door kan gaan, omdat het ministerie van volksgezondheid, welzijn en sport, de ziekenhuisraad, de Nederlandse Transplantatie Stichting, Eurotransplant en nog een hele lijst van organisaties en verantwoordelijke bestuurders geen toestemming willen verlenen, dan is de kans groot dat de patiënt ontzaglijk boos wordt op al die organisaties. En aan iedereen in zijn omgeving zal gaan vertellen wat voor puntje, puntje, puntje de minister is, de staatssecretaris, en directeur zus en directeur zo, maar dat hij toch zo'n allerbeste huisarts heeft, die van alles gedaan heeft om de dingen voor hem te regelen: "Zo'n vent! Die begrijpt wat z'n patiënten nodig hebben! Die luistert tenminste!" Prima toch?

B

Dat noem jij prima? Aan de gezondheidstoestand van de patiënt is helemaal niets veranderd. En die huisarts heeft een hoop moeite gedaan voor niets.

A

Wie zegt dat die huisarts een hoop moeite gedaan heeft?

B

Je zegt net zelf....

A

Ik heb gezegd dat hij de patiënt een tijd laat wachten. Niet dat hij veel moeite gedaan heeft om dingen te regelen. Hij weet ook wel dat zonder onderzoek van de patiënt er toch niemand toestemming zal verlenen en er een donorhart beschikbaar zal komen. Daar hoeft hij niemand, geen enkele instantie, voor lastig te vallen. Als hij alleen maar een aantal weken voorbij laat gaan, levert dat hem wel de beste reclame op.

B

Zou het geen betere reclame opleveren als deze huisarts om te beginnen eerst eens goed de patiënt zou onderzoeken?

A

Denk je dat echt? Denk je echt dat deze patiënt het waardeert als de arts hem, gezien zijn omvang, vraagt hoeveel hij weegt, en gezien zijn bruine vingers, hoeveel hij er per dag opsteekt, en dan zijn stethoscoop pakt en zegt: "Meneer, ik wil eerst even naar uw hart luisteren."
Groot kans dat deze man furieus opspringt, wat je niet zou verwachten bij de vermeende toestand van zijn hart, de deur uit rent, en tegen de assistente brult: "Wat een eikel van een baas heb jij. Totaal geen hart voor de patiënten, hij luistert helemaal niet naar ze." Om later tegen iedereen in de hele stad te vertellen wat voor slechte huisarts hij is. Beste reclame is dat.

B

Dit is de omgekeerde wereld, zoals jij het vertelt. De huisarts doet weinig of niets, en men is hem dankbaar. Hij doet zijn best voor de patiënt en hij wordt de grond in geboord. Dit meen je niet.

A

Kijk de krantenberichten er maar op na. Al die verhalen over hulpverleners, werknemers in de zorg, tot wegenwachters toe, die te maken krijgen met geweld. Of zoals die keer toen ambulancepersoneel bij een oudere man kwam die een hartstilstand had gehad. Ze onderzoeken de man en moeten concluderen dat ze er niets meer aan kunnen doen. Maar als ze de familie condoleren met het verlies, gaan de zoons, twee stevige kleerkasten, door het lint. Die dwingen het ambulancepersoneel om toch te reanimeren met zo'n apparaat dat elektrische schokken door je heen jaagt, zoals ze dat ook in televisieseries hebben gezien. En puur om hun eigen veiligheid, pakken ze de defibrillator en geven het dode lichaam nog een paar opdoffers.

B

Ja, dergelijke verhalen heb ik ook gehoord. Politie moet er vaak bijkomen. Wat bezielt die mensen toch om zo agressief te reageren? Vertrouwen ze hulpverleners niet meer? Wat voor beeld heb je van andere mensen, als je denkt dat je, door ze een grote bek te geven, beter behandeld zult worden. In Oost-Europa vertrouwden de mensen de artsen en andere hulpverleners ook niet al te best, en gaven ze sloffen Kent sigaretten of een fles whisky om toch maar beter behandeld te worden. Hier zijn ze blijkbaar zo gierig dat dat er nog niet eens vanaf kan. Maar heeft een arts dan echt geen andere keuze volgens jou?

A

Kijk, er zijn allerlei creatieve oplossingen te bedenken, maar groot kans dat dat ethische problemen geeft.

B

Wat noem jij een 'creatieve' oplossing'? Je maakt me benieuwd.

A

Nou, de arts zou tegen de patiënt kunnen zeggen: "OK meneer, dat gaan we regelen."

B

Maar je zei net zelf, dat een huisarts dat niet zomaar kan regelen.

A

Ja, dat klopt, maar wacht even. Ik stel me voor dat hij dan die chirurg belt en het hele geval voorlegt, waarna de chirurg belooft het verhaal van de huisarts te bevestigen, mocht de patiënt contact opnemen met de chirurg.

B

Wat is dat nou weer voor ingewikkeld verhaal? Wat moeten die nu weer onder één hoedje spelen?

A

Dat wil ik je nu juist vertellen. Dus deze arts laat na een paar weken de patiënt naar de praktijk komen en vertelt hem dat alles geregeld is en dat de chirurg akkoord is.

B

Dat meen je niet!?

A

Nee, ik bedoel ja, luister nou even. Hij vertelt er ook bij dat de chirurg aangegeven heeft dat er wel een aantal voorwaarden zijn waaraan de patiënt moet voldoen. Om het risico van complicaties te verminderen en om het revalidatieproces te bekorten en minder zwaar te maken, is het van belang dat de patiënt in een zo goed mogelijke conditie is als hij onder het mes gaat.

B

Ah ja, op die fiets....

A

Precies, fietsen, lopen, het kan niet schelen. Hij verwijst de patiënt door naar een sportcentrum waar hij onder begeleiding van artsen en fysiotherapeuten aan zijn conditie kan gaan werken. Verder vertelt hij een ingewikkeld, en hier en daar gruwelijk verhaal, over de samenwerking tussen hart en longen en over dichtslibbende bloedvaten, kortom hij sommeert de patiënt om stante pede zijn sigaretten in te leveren en per direct het roken te laten. En met een nogal misselijk makend verhaal over ongezond eten, voegt hij er ook nog een verwijzing naar een diëtist aan toe. En telkens weeft hij het argument er tussendoor dat dat allemaal echt nodig is om de harttransplantatie mogelijk te maken.

B

Overdrijf je nu niet een beetje?

A

Nee, ik overdrijf behoorlijk. Ik bedoel, die dokter die overdrijft lekker. Maar wat moet hij anders met zo iemand?

B

Ik weet het ook niet. Maar als de patiënt dit verhaal slikt, en het hele programma netjes afwerkt, groot kans dat een dergelijke operatie helemaal niet nodig is.

A

Precies, dat klopt. Groot kans dat na een half jaar of zo, de patiënt aan de huisarts moet vragen of het nog mogelijk is om de operatie af te zeggen.

B

Ja, ik snap 't, en de arts dan zeggen: "Ik zal mijn best doen, en ik denk dat dat zonder al te veel kosten wel geannuleerd kan worden."
Maar helemaal ethisch vind ik deze manier toch ook niet, je neemt een patiënt wel een beetje in de maling. Kan dat echt niet anders?

A

Dat kan wel, maar dan moet de patiënt dus ook goed luisteren naar wat de dokter zegt. Hier geldt de regel van de wederkerigheid natuurlijk ook. Als je wilt dat de ander naar jou luistert, moet jij ook naar anderen luisteren.

B

Hoe dan?

A

Nou, komt een man bij de dokter........